Phân biệt quyền lợi giữa nhân viên casual và part-time?

Chào bạn Ngọc Mai,

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chuyên mục. Đây là một thắc mắc rất xác đáng và phổ biến của nhiều người lao động Việt Nam, đặc biệt là các bạn đang làm trong ngành nhà hàng, dịch vụ tại Úc. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai hình thức làm việc này sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với hoàn cảnh và mục tiêu của mình.

Dưới đây là những điểm khác biệt chính giữa nhân viên casual (thời vụ/theo giờ) và nhân viên part-time (bán thời gian) theo luật lao động Úc.

Điểm khác biệt chính giữa Casual và Part-time

1. Nhân viên Casual (Làm việc theo giờ)

Đây là hình thức làm việc không có số giờ đảm bảo mỗi tuần. Chủ lao động có thể gọi bạn đi làm khi họ cần và bạn có quyền từ chối ca làm việc. Đặc điểm chính của nhân viên casual là:

• Giờ làm việc linh hoạt: Không có hợp đồng về số giờ làm việc cố định hàng tuần.
• Lương giờ cao hơn: Bạn sẽ được trả một mức lương cơ bản cộng thêm một khoản phụ cấp gọi là "casual loading" (thường là 25%). Khoản tiền này nhằm bù đắp cho việc bạn không được hưởng các quyền lợi như nghỉ phép hay nghỉ ốm có lương.
• Không có nghỉ phép và nghỉ ốm được trả lương: Bạn sẽ không được tích lũy ngày nghỉ phép năm (annual leave) hoặc ngày nghỉ ốm/chăm sóc người thân (personal/carer's leave) có trả lương.
• Chấm dứt hợp đồng: Thường thì cả hai bên không cần báo trước khi muốn kết thúc công việc, hoặc chỉ cần báo trước trong một khoảng thời gian rất ngắn (ví dụ: 1 tiếng).

2. Nhân viên Part-time (Bán thời gian)

Nhân viên part-time làm việc ít hơn 38 giờ mỗi tuần và có giờ làm việc ổn định, được quy định rõ trong hợp đồng.

• Giờ làm việc ổn định: Bạn có một lịch làm việc đều đặn và được đảm bảo số giờ làm tối thiểu mỗi tuần.
• Hưởng quyền lợi theo tỷ lệ (pro-rata): Bạn được hưởng đầy đủ các quyền lợi như một nhân viên toàn thời gian (full-time), nhưng được tính toán dựa trên số giờ bạn làm. Ví dụ, nếu bạn làm 20 giờ/tuần, bạn sẽ nhận được khoảng một nửa số ngày nghỉ phép có lương so với người làm 38 giờ/tuần.
• Có ngày nghỉ phép và nghỉ ốm được trả lương: Bạn được tích lũy ngày nghỉ phép năm và ngày nghỉ ốm/chăm sóc người thân.
• Chấm dứt hợp đồng: Cần phải có thông báo trước theo quy định trong hợp đồng từ cả hai phía (nhân viên và chủ lao động).

Bảng so sánh nhanh

Bạn có nên xin chuyển sang hợp đồng part-time không?

Quyết định này phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu và ưu tiên cá nhân của bạn:

• Nếu bạn ưu tiên sự linh hoạt, muốn có thu nhập mỗi giờ cao hơn và không quá lo lắng về việc giờ làm không ổn định, thì casual có thể là lựa chọn tốt. Hình thức này cũng phù hợp với các bạn du học sinh có giới hạn về giờ làm và cần sự linh hoạt cho việc học.
• Nếu bạn cần sự ổn định về thu nhập, một lịch trình làm việc có thể đoán trước để sắp xếp cuộc sống và muốn có các quyền lợi như nghỉ lễ, nghỉ ốm được trả lương để đảm bảo an toàn tài chính lâu dài, thì bạn nên cân nhắc chuyển sang part-time. Đây thường là lựa chọn tốt nếu bạn xác định gắn bó lâu dài với công việc trong nhà hàng hiện tại.

Quyền được yêu cầu chuyển đổi (Casual Conversion)

Một điểm quan trọng bạn cần biết là theo luật lao động Úc, một số nhân viên casual có quyền yêu cầu chuyển đổi sang hợp đồng vĩnh viễn (permanent), tức là part-time hoặc full-time. Điều kiện chung là bạn đã làm việc cho chủ lao động ít nhất 12 tháng và trong 6 tháng gần nhất, bạn đã làm việc theo một lịch trình đều đặn và có hệ thống.

Bạn có thể trao đổi trực tiếp với quản lý về nguyện vọng của mình. Để có thêm thông tin chính thống, bạn nên tham khảo trang web của Fair Work Ombudsman (Cơ quan Giám sát Việc làm Công bằng của Úc).

Một số liên kết hữu ích:

• Thông tin về nhân viên casual từ Fair Work: Casual employees
• Thông tin về nhân viên part-time từ Fair Work: Part-time employees
• Bạn cũng có thể tìm kiếm thêm các cơ hội việc làm tại Úc hoặc đọc thêm các bài chia sẻ kinh nghiệm từ cộng đồng để có thêm góc nhìn.

Để trao đổi thêm, bạn có thể tham gia các nhóm cộng đồng sau:

• Việc Làm tại Úc - Nguoiviettaiuc.com: https://www.facebook.com/ViecLamOUc/
• Người Việt Tại Úc - Nguoiviettaiuc.Com: https://www.facebook.com/groups/nguoiviettaiucofficial

Chúc bạn có quyết định sáng suốt và công việc thuận lợi!

Lưu ý: Nội dung trả lời chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên từ chuyên gia. Để có thông tin chính xác và phù hợp nhất với tình huống của bạn, hãy liên hệ với chuyên gia hoặc cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Disclaimer: The content of this answer is for informational purposes only and does not replace professional advice. For accurate and personalized information regarding your situation, please consult with a qualified expert or the appropriate authorities.